سکته گوش اصطلاحی است که چندان برای ما آشنا نیست و اطلاعات چندانی هم از آن نداریم. پزشکان می‌گویند از هر 5000 نفر یک نفر به این بیماری گرفتار می‌شود، اما سکته گوش چگونه بیماری‌ای است؟ آیا واقعا اتفاقی که در سکته‌های قلبی یا مغزی برای عضو رخ می‌دهد، اینجا هم بــــا همان شکل و مـــکانیسم است؟ دکتر ابراهیم رزم پا، فوق‌تخصص جراحی سر و گردن و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در‌این‌باره توضیح می‌دهد.

آیا این اصطلاح یعنی سکته گوش درست است و واقعا قسمتی از گوش دچار سکته می‌شود؟
سکته گوش یک آسیب ناگهانی است که فرد به طور ناگهانی شنوایی خود را به طور کامل یا ناقص از دست می‌دهد. این مکانیسم، مانند سکته قلبی یا مغزی است و خونرسانی به دلایل نامشخصی قطع شده و اکسیژن به بافت نمی‌رسد و در نتیجه بافت نابودشده و عملکرد خود را ازدست می‌دهد. در این بیماری به گوش داخلی آسیب وارد شده و سلول‌های مژکدار داخل حلزون گوش به سبب کمبود اکسیژن تخریب می‌شوند.

یعنی کمبود اکسیژن عامل اصلی سکته گوش است؟
نه چنین نیست. سکته گوش انواع گوناگون دارد و عوامل متعددی در آن دخیلند. به طور کلی کاهش شنوایی یا از دست دادن کامل آن فقط به علت کاهش اکسیژن نیست و اگر از نظر آسیب‌شناسی بخواهیم موضوع را بررسی کنیم، بحث گسترده‌تری لازم است.

عوامل ویروسی مانند اوریون، ضربه به گوش، شکسته‌شدن دیوار صوتی، مصرف برخی دارو‌ها بخصوص خانواده آمینوگلیکوزیدها، عفونت‌های مزمن گوش، تومور‌ها و اختلالات متابولیک و هورمونی در بروز بیماری نقش بسزایی دارند. وقتی چنین اتفاقی برای بیمار رخ می‌دهد، یافتن علت اصلی چندان آسان نیست، اما مطالعات نشان داده یک عامل، اشکالاتی را در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌کند؛ یعنی شرایط داخلی بدن به هم می‌خورد و با یک محرک مانند استرس، کری ناگهانی پدید می‌آید.

شما به شکسته‌شدن دیوار صوتی یا ضربه به گوش اشاره کردید. مگر در این موارد پرده گوش آسیب نمی‌بیند؟
نه در بسیاری از ضربات و کری‌های ناشی از آن ما هیچ پارگی و تغییری را در گوش مشاهده نمی‌کنیم و آسیب وارده به همان مژک‌های داخل حلزون است.

آیا علامتی وجود دارد که بیمار متوجه تغییر در گوش خود شده و بسرعت به پزشک مراجعه کند؟
مهم‌ترین نشانه، وز وز گوش و سنگین‌شدن آن است. این نشانه برای همه بیماران باید هشداردهنده باشد و هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند. سرگیجه و نبود تعادل هم ممکن است وجود داشته باشد ولی همیشه این علامت‌ها نیستند و گاهی فرد در سلامت کامل بوده و به طور اتفاقی شنوایی‌اش کاهش می‌یابد یا از بین می‌رود. البته روند تدریجی این بیماری اغلب سه روز طول می‌کشد، بخصوص در کسانی که دچار ترومای گوش شده باشند.

کری موقت است یا دائم؟
نمی‌توان براحتی قضاوت کرد. بیمارانی که سریع و در همان مراحل اولیه به ما مراجعه می‌کنند شانس بهبودشان بالاتر است و تقریبا می‌توان گفت نیمی از بیماران به طور نسبی درمان می‌شوند. ولی در یک چهارم بیماران درمان موثر واقع نمی‌شود و کری تا آخر عمر باقی می‌ماند.

درمان کری جراحی است یا دارویی؟
درمان به صورت دارویی و درمان رایج، کورتون با دوز بالاست. همان‌طور که گفته شد مهم‌ترین عامل اتوایمون است و به دلیل نامشخصی سیستم ایمنی ضعیف و دستخوش تغییرات شده است. کورتون بیماری را کنترل می‌کند یا بهبود می‌بخشد، اما شرایط استرس‌زا مانند استرس ناشی از جراحی، استرس‌های ناشی از تغییر مکان، فشار‌های سنگین و مصرف بعضی دارو‌ها باید برطرف شود.

ثابت‌شده که استرس سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند. با برداشتن عامل استرس‌زا، شرایط تا حدود زیادی بهتر می‌شود. عامل بسیار مهم دیگر، مصرف برخی دارو‌ها یا بیماری‌های کنترل نشده است. گاهی در برخی از بیماران که مبتلا به کم‌کاری تیروئید هستند نیز کری ناگهانی پدید می‌آید؛ ولی با مصرف دارو و اصلاح بیماری کم‌کاری تیروئید، شنوایی به حالت اول خود برمی‌گردد.

اگر فرض کنیم علت ناشناخته است و بیمار ناشنوایی خود را کاملا یا به مقدار زیادی از دست داده و دارو درمانی هم جوابگو نبوده است. تجویز سمعک می‌تواند موثر واقع شود؟
دو نوع کری وجود دارد؛ کری انتقالی ـ هدایتی و کری حسی‌ ـ عصبی. برای آن بیمارانی که دچار ناشنوایی انتقالی شده‌اند، سمعک تجویز می‌شود که صدا را تقویت می‌کند. در سکته گوش، کری از نوع حسی ـ عصبی است و مژک‌های داخل حلزون آسیب دیده‌اند. بنابراین تجویز سمعک برای این بیماران بیهوده است و مشکل را برطرف نمی‌کند. برای بیمارانی که کاهش شنوایی نوع حسی ـ عصبی دارند درمان مناسب، کاشت حلزون است.

لطفا درباره کاشت حلزون بیشتر توضیح دهید؟
کاشت حلزون توسط هر متخصص گوش، حلق و بینی انجام نمی‌شود. این جراحی در مکان‌های خاص و توسط متخصصان دوره دیده در این زمینه و به همراه تیم پزشکی مجرب صورت می‌گیرد. کاشت حلزون، جاگذاری الکترود داخل حلزون گوش است.

دستگاه به طور مستقیم عصب شنوایی را تحریک می‌کند و به فرد ناشنوا این امکان را می‌دهد تا اصوات را دریافت کند. اصوات دریافت شده به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل شده و امواج به عصب شنوایی فرستاده می‌شود. مرحله اصلی بعد از عمل جراحی است یعنی یک دوره طولانی‌مدت بازتوانی و تمرینات بعد از جراحی، تا بتوان شنوایی را به بیمار باز گرداند.

درصد موفقیت چقدر است و چه کسانی گزینه خوبی برای عمل جراحی کاشت حلزون هستند؟
هر چه جلوتر می‌رویم، موفقیت بیشتری از لحاظ علمی و تکنیکی کسب می‌کنیم. موفقیت فقط به جراح وابسته نیست و مراحل توانبخشی نیز نقش زیادی در بهبود بیماران دارد. ولی گزینه‌‌های مناسب کسانی هستند که از قبل شنوایی داشته و با اصوات آشنا هستند. بیماران و کودکانی که کر مادرزادند، به مراتب مشکلات بیشتری دارند و کار کردن با این بیماران بسیار دشوار است.

هزینه جراحی کاشت حلزون چقدر است؟ آیا برای همه مقدور است از این روش درمانی استفاده کنند؟
متاسفانه هزینه الکترودها بسیار بالاست و بیشتر بیمارانی که دچار این مشکل هستند، افراد بی‌بضاعت جامعه‌اند و با مراجعه به مراکز درمانی و اطلاع از هزینه هنگفت از ادامه درمان منصرف می‌شوند.

منبع:jamejamonline.ir

پرده گوش در انتهای کانال گوش قرار دارد و گوش میانی را از گوش خارجی جدا می کند. پرده گوش به دلایل متعددی ممکن است آسیب ببیند و پاره شود. آسیب پرده گوش، عوارض متعددی از جمله کم‌شنوایی، سرگیجه، عفونت گوش میانی و ترشحاتی از گوش میانی را به دنبال دارد.

طی عمل جراحی تیمپانوپلاستی (tympanoplasty)، پرده گوش یا استخوانچه های کوچک گوش میانی که آسیب دیده اند، ترمیم می شوند.

روش های انجام تمپانوپلاستی یا عمل ترمیم پرده گوش
برای انجام این عمل، فردی را که پرده گوش او آسیب دیده است، وارد اتاق عمل می کنند و او را تحت بی‌حسی موضعی و یا بیهوشی کامل (بسته به تشخیص پزشک متخصص و یا شرایط بیمار) قرار می دهند.

پزشک متخصص برای دسترسی به پارگی پرده گوش، برشی را در داخل کانال گوش ایجاد می کند.

اگر جراح نتواند به این روش به سوراخ ایجاد شده در پرده گوش دسترسی پیدا کند، برش کوچکی در پشت گوش فرد ایجاد می کند و بافت مشخصی را از آن برمی دارد و بر روی پارگی پرده، پیوند می زند.

اگر جای زخم روی بافت باقی بماند، پزشک متخصص قبل از ترمیم پرده گوش، آن را با لیزر از بین می برد و از بخیه برای ترمیم برش استفاده می کند.

ملاحظات بعد از عمل تمپانوپلاستی
بعد از انجام عمل تمپانوپلاستی، فرد ممکن است برای مدت چند روز ترشحاتی از گوش داشته باشد و خونریزی خفیفی را از مجرای گوش خود تجربه کند. این موارد طبیعی است و جای نگرانی ندارد. علاوه بر آن ممکن است احساس درد در ناحیه گوش و مجرای گوش داشته باشد، ولی این علایم طی مدت چند روز برطرف می شوند.

هشدارهای مهم بعد از عمل تمپانوپلاستی
- فردی که تحت عمل تمپانوپلاستی قرار گرفته است، باید برای چند هفته، مراقبت های لازم بعد از عمل جراحی را در نظر بگیرد و به پزشک خود مراجعه کند.

- اگر پزشک او اجازه داد به حمام برود و برای حمام کردن، نکات ضروری و لازم را از پزشک سوال کند.

- به دلیل رفتن آب در گوش در طی حمام کردن، این گونه افراد باید قبل از حمام، پنبه ای را گرد کرده و آن را با وازلین چرب کنند و بر روی لاله گوش خود طوری قرار دهند که از ورود هر گونه آب و مواد دیگر به داخل گوش جلوگیری شود. در صورتی که آب وارد گوش فرد شود، به احتمال بسیار زیاد عفونت گوش ایجاد می شود.

- سعی کنید حتما ناحیه عمل شده را تمیز نگه دارید.

- از ورزش هایی مانند شنا که با آب در تماس هستید، باید خودداری کنید.
به یاد داشته باشید که کم شنوایی ناشی از آسیب به پرده گوش، حدود 2 تا 3 ماه پس از عمل جراحی تمپانوپلاستی برطرف می شود. پس در طول این مدت، نگران شنوایی خود نباشید

عوارض عمل تمپانوپلاستی
عمل تمپانوپلاستی مانند هر عمل جراحی دیگر، یک سری عوارض احتمالی به همراه دارد. در ابتدا باید تمام عوارض احتمالی آن را از پزشک متخصص خود سوال کنید.

عوارض احتمالی آن عبارتند از :
- ممکن است سوراخ پرده گوش دوباره برگردد. یکی از عوارض این عمل، پیوند نخوردن بافت است و ممکن است پرده گوش التیام نیابد. این مورد در افرادی دیده می شود که سابقه جوش نخوردن زخم را دارند.

- بروز عفونت

- آسیب های عصبی

- کم شنوایی یا از دست دادن شنوایی

- وزوز گوش: وزوز گوش به دلیل پارگی پرده گوش می باشد

- سوراخ شدن پرده گوش

- تنگ شدگی کانال گوش

- آسیب گوش میانی

- ایجاد چسبندگی در گوش میانی

- فیستول پری لنف

- آسیب عصب صورت

- عفونت گوش میانی

- بروز کلستاتوم

نتایج مورد انتظار
در بیش از 90 درصد موارد، این عمل با موفقیت انجام می گیرد و علایمی مانند عفونت و درد تسکین پیدا می کنند و شنوایی فرد بر می گردد. ولی احتمال کم شنوایی جزئی در آن وجود دارد.

نحوه تشخیص پزشک برای انجام عمل تمپاتوپلاستی در فرد
پزشک متخصص با تجویز یک سری آزمایشات به این نتیجه می رسد که این عمل باید در فرد انجام گیرد یا نه.

آزمایشاتی مانند تست شنوایی که توسط شنوایی شناسان انجام می گیرد.

بررسی های لازم برای وجود و یا عدم وجود سوراخ در پرده گوش توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی انجام می گیرد.

اگر فرد هر گونه سابقه ای از سرگیجه دارد ثبت می شود.

آزمایش خون و ادرار برای تعیین سلامت نسبی فرد جهت بیهوشی کامل یا بی حسی موضعی در طی عمل جراحی انجام می گیرد.

نکاتی که بعد از عمل جراحی تمپانوپلاستی باید در نظر داشت
- از دمیدن هوا در بینی خودداری کنید.

- هر گونه مسافرت هوایی با هواپیما را به بعد از زمان بهبودی کامل موکول کنید. فشار ناشی از اختلاف فشار هوا، سبب بدتر شدن علایم ناشی از عمل می شود (باروتروما).

- از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید، زیرا فشار ناشی از آن ممکن است به گوش فشار بیاورد.

منبع:tebyan.net